Çeşitli Coğrafyalardan Gözlemler, Detaylar ve Beyoğlu için Alınabilecek Dersler

Sıraevler / Rowhouses Baltimore

Çeşitli Coğrafyalardan Gözlemler, Detaylar ve Beyoğlu için Alınabilecek Dersler

Çeşitli coğrafyalarda gerçekleşen kent, mimarlık ve genel kültür gezilerinin insana öğreteceği pek çok detay vardır. Sokaklara, yapılara odaklanarak gerçekleşen bu gezilerde genellikle detaylar atlanır, dikkat edilmeden geçilir. Oysa detaylardan öğrenilecek çok şey vardır. Kentin, sokağın, meydanın, yapının ayrılmaz bir parçası olması gereken detaylar, yakın çevreleri ve içinde bulundukları ortamlarla birlikte tasarlandıkları zaman daha da önem kazanırlar. Tıpkı, Philadelphia’da ‘Penn’s Landing’ kıyı şeridi ve ‘Franklin Court’ Müzesi, Washington DC’de ‘Western Plaza’ meydanı, Baltimore’da bir kırtasiye dükkanı, Rotterdam’da küp evler, Glasgow Sanat Okulu, Ithaca’da, Amsterdam’da, Salzburg’da sokakların, dükkanların işaret ve tabela sistemleri ve buna benzer daha birçok örnekte, farklı ölçeklerdeki duyarlı tasarım anlayışlarında gözlemlendiği gibi. ‘Penn’s Landing’ ve ‘Franklin Court’ da sade ve çok kolay okunabilir yönlendirme ve bilgilendirme işaretleri gezenlere eşlik eder. Philadelphia’da kıyı şeridinde rekreatif amaçla bulunanlar yürüme ve bisiklet parkurlarına, tekne turu iskelelerine, park içinde yer alan müzelere, otoparklara, parka komşu semtlere nasıl erişeceklerini yönlendirme panolarının grafik tasarımının başarısı nedeniyle kolaylıkla öğrenirler. Franklin Avlusu Müzesi’nde avlu içinde, bir yapının kenar çizgilerini ifade eden çelik iskeletin, zemin kaplamasındaki desenlerin aslında yangında yok olmuş bir yapının izlerinin çağrıştırılması amacını güttüğünü panolar sade bir grafikle gezenlere açıklarlar. ‘Western Plaza’ meydanında, meydan zemini dev bir bilgi panosuna dönüştürülmüştür. Zemin kaplaması, içinde yer aldığı kentin planı ve önemli yapıları ile ilgili ipuçları verirler. Meydandaki kent planı üzerinde yürüyenler zemindeki çizimlerden ve bilgilendirme panolarından bilgi alırlar. Baltimore’da kırtasiye dükkanının cephesine takılı silgili kurşunkalem, içeride satılanlar hakkında çağrıştırmalar yapar. Dükkana girenler kaleme, silgisine, duvarda nasıl düşmeden durduğuna, rengine dikkatlice bakar, sonra girerler. Rotterdam’da ‘küp evler’ diye bilinen küp şeklinde ve onlarcası bir köşesi üzerinde ayaklara oturan konut yerleşmesine ait yönlendirme panoları açı ile duvara monte edilmiştir ve 45 derece açı ile ayaklara oturan konut birimlerine gönderme yapmaktadır. Glasgow’da sanat okulunun giriş kapısı kilidinin metal paneli yapının mimarı C.R. Macintosh’un tasarım anlayışı ve yazı tipi seçimini yansıtır. New York eyaletinin Ithaca kentinin ana yaya sokağını sınırlayan yapıların cephelerindeki tabelaların, yazıların; sokak içindeki kent mobilyaları, zemin kaplaması, yönlendirme işaretlerinin hepsi bütünlük içinde ele alınmışlardır. Amsterdam’daki işlek bir sokak ve Salzburg’daki sakin bir sokakta da olduğu gibi… Darısı Beyoğlu’nun başına.

Kaynak: Soygeniş, M., “Çeşitli Coğrafyalardan Gözlemler, Detaylar ve Beyoğlu için Alınabilecek Dersler”, İstanbul, Sayı 40, s. 138-139, Ocak 2002.